Uszkodzenie ciągłości skóry, a także tkanek położonych głębiej, czy to wyniku urazu czy też zabiegu chirurgicznego, wiąże się z powstaniem blizny.
Blizny są wynikiem fizjologicznego procesu gojenia się tkanek, który prowadzi do powstania nowej tkanki w miejscu urazu. Wydawać by się mogło, że problem kończy się wraz z wytworzeniem się blizny, gdyż tkanka jest już zrośnięta, jednakże niestety bardzo często dochodzi do zaburzeń w obrębie samej blizny jak i tkanek sąsiadujących, co zaburza funkcjonalność danego obszaru. Dlatego warto pracować z bliznami, zarówno tymi świeżymi jak i tymi starszymi ponieważ znacząco można poprawić ich wygląd, elastyczność, a także ruchomość.
Fazy gojenia się blizny
- Faza zapalna ( trwająca 48-72 h)
Pierwsza faza, w której organizm wytwarza skrzep krwi stanowiący zabezpieczenie. W tym okresie uwalniane są czynniki wzrostowe, które odpowiadają za stopniowe tworzenie nowej tkanki.
- Faza proliferacyjna ( trwająca 10-15 dni)
Faza, w czasie której dochodzi do wytwarzania kolagenu i powstania nowych komórek. Jest to czas, kiedy zabezpieczający ranę strup samoistnie odpada.
- Faza dojrzewania ( 1 miesiąc – 2 lata)
Faza, podczas której dochodzi do zagęszczenia włókien kolagenowych, które tworzą pewnego rodzaju rusztowanie dla blizny. Stopniowo dochodzi do odprowadzania wody, a blizna pokrywa się nabłonkiem.
Możliwe powikłania prowokowane przez blizny:
- przykurcze mięśniowe – ograniczenie ruchomości wynikające z zaburzenia przesuwalności tkanek względem siebie (zrosty pomiędzy tkankami na różnych poziomach),
- zaburzenie postawy ciała (np. blizna w obrębie kompleksu barkowego może prowokować wysunięcie barku do przodu),
- zaburzenia propriocepcji – blizny mogą fałszować obraz odbierany przez receptory czucia,
- zaburzenie wzorców ruchowych,
- dolegliwości bólowe o charakterze ostrego i rwącego bólu – wynikają z „wciągania” przez włókna kolagenowe tkanek mięśniowych i powięziowych,
- przenoszenie nadmiernych obciążeń mechanicznych na inne obszary (np. kręgosłup), co objawia się dolegliwościami bólowymi.
Leczenie blizn
- Mobilizacja blizny.
Mobilizacja blizny liniowej polega na wykonywaniu określonych ruchów skórą. Ma na celu zwiększenie ukrwienia w danej okolicy oraz zwiększenie ruchomości. Początkowo wielokrotnie przesuwa się skórę dookoła blizny, a dopiero później przechodzi bezpośrednio do pracy nad właściwą zmianą. Warunkiem jest całkowite zasklepienie się blizny. Proces mobilizacji blizny obejmuje zastosowanie kilku technik.
- Rolowanie fałdu skóry wzdłuż blizny – należy złapać skórę po obu stronach blizny palcami I-III, a następnie przesuwać się wzdłuż blizny, aż do jej końca.
- Pionowe unoszenie blizny – należy złapać bliznę dłońmi po obu jej stronach na całej długości, a następnie delikatnie unieść.
- Mobilizacja chwytem “S” – należy przyłożyć kciuk jednej dłoni po lewej stronie blizny w górnej jej części, a kciuk drugiej dłoni po prawej stronie na dole blizny. Następnie wykonuje się ruch powodujący ułożenie blizny na kształt litery “S”.
- Mobilizacja końców blizny – należy przyłożyć palce wskazujące na obu końcach blizny, a następnie tak je przesunąć, aby blizna ułożyła się na kształt litery “C”.
- Mobilizacja spiralna – przypomina ruch rozcierania w masażu klasycznym. 2 lub 3 palce jednej dłoni należy ułożyć na początku blizny, a następnie rozcierać ją ruchem posuwistym aż do jej końca.
Mobilizacja może obejmować także zwykły masaż klasyczny blizny i jej okolic. Można go wykonywać samodzielnie w domu. Zaleca się automasaże 2 razy dziennie przez około 2-3 tygodnie. Warto poinformować pacjenta, że podczas mobilizacji (przy pierwszych sesjach) często odczuwane jest mrowienie, swędzenie oraz uczucie ciepła w danej okolicy. Jest to związane ze zwiększonym przepływem krwi i rozrywania zrostów łączących skórę z powięzią.
- Fizykoterapia
- laseroterapia– przyspiesza proces gojenia oraz regeneracji tkanek, usprawnia mikrokrążenie w okolicy rany, a także przyspiesza syntezę kolagenu.Dodatkowo wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne,
- jonoforeza– z jodkiem potasu wpływa na rozmiękczanie blizny. Często stosuje się to połączenie w przypadku przykurczy bliznowatych,
- ultradźwięki– przyczyniają się do zmniejszenia blizn, ponieważ wpływają na rozciągliwość tkanki łącznej.
- magnetoterapia – działa regeneracyjnie na tkanki miękkie,
- krioterapia– powoduje niedotlenienie i niedokrwienie tkanek bliznowatych. Zabieg stosuje się w przypadku bliznowców i blizn przerostowych.
- Kinesiotaping
Kinesiotaping można zastosować dopiero po całkowitym zasklepieniu się blizny, czyli po około 2-3 tygodniach od momentu szycia. Zwykle wykonuje się aplikację więzadłową z rozciągnięciem 25-50%, a w przypadku świeżych (ale również zasklepionych) blizn aplikację limfatyczną.